(PL) Janina Januszewska-Skreiberg, “Polska literatura w Norwegii” (fragment)

„W purytańskich czasach mówić o ciele było rzeczą nadmiar wstydliwą.

Dziś rzeczą nadmiar wstydliwą jest mówienie o duszy”  Nina Witoszek

Nina Witoszek-Fitzpatrick mieszka w Irlandii i w Norwegii od 1980tych, i łączy pisarstwo z praca naukowa i dzialalnoscia publicystyczna. Obecnie jest profesorem historii kultury w SUM – Centrum Rozwoju i Środowiska – na Uniwersytecie w Oslo, a takze „visiting professor” w Stanford.

Nina Witoszek debiutowala jako „irlandzka pisarka” (pod pseudonimem „Nina FitzPatrick”), wydajac kolekcje opowiadan „Fables of the Irish Intelligentsia” (Peneguin 2003), ktora otrzymala prestizowa nagrode The Irish Times and Aer-Lingus. Jej dwie nastepne powiesci, „The Loves of Faustyna (1995) i „Daimons” (2002) zostaly przetlumaczone na norweski. Witoszek-FiztPatrick napisala rowniez scenariusze do filmów: Tallking to the Dead (RTE, rez. David Power), The Fifth Province (rez. Frank Stapleton, nagroda publicznosci na Film Flagh 2000), The turbulent Zone(NRK, rez. Piotra Chołodziński), , Aqua (RTE, rez. Frank Stapleton),), Boxing Arne Naess ( NRK, rez Piotr Kuzinski)). Med retten til å drømme: Siste intervju med Thor Heyerdahl (Prawo do marzeń: ostatni wywiad z Thorem Heyerdahlem)(Rez. Piotr Kuzinski) oraz „Nansen vår samtidige” („Nansen nasz Wspolczesny”) (NRK, 2005) Obecnie Witoszek pracuje nad dwoma dwa dużymi projektami: Operacja Opera, pierwszy norwesko-polski kabaret-laboratorium ( z Davidem Chocronem i Helge Ibergiem), przygotowywany dla Norweskiej Opery w Oslo Opera (premiera jesienią 2011) oraz Nordkalotten, komedia muzyczną, przygotowywaną dla teatru Oslo Nye (premiera wiosną 2011).

Nina Witoszek jest rowniez spiritus movens serii sympozjow laczacych temat humanizmu i ekologii. Jednym z z najciekaszych wydarzen w tej serii byla konferencja „Humanism for the 21st century: Perspectives East and West”, która odbyło się w dniach 4-5 czerwca 2004 roku na Uniwersytecie w Oslo i w Muzeum Kon-Tiki. W sympozjum wzięło udział wielu badaczy z całego świata, Polskę reprezentował m.in. redaktor naczelny Gazety Wyborczej Adam Michnik z odczytem „Erasmus of Rotterdam looks at the World”. Wiktor Jerofiejew wygłosił prelekcję „The Crisis of Humanism in Russian Culture”, zaś Andrei Pleşu “Humanism for the Weak”. Ze strony norweskiej udział brali: Johan Galtung, Per Egil Hegge oraz oczywiście sama Nina Witoszek.
W maju 2005 roku Nina Witoszek otrzymała z rąk przewodniczącego fundacji Fritt Ord (Norweskiej Fundacji Wolnego Slowa) Francisa Sejersted nagrodę tejże organizacji za wprowadzenie wschodnioeuropejskich perspektyw do debaty publicznej w Skandynawii w pracy naukowej, artykulach w gazetach, powieściach i scenariuszach filmowych.

Nina Witoszek, probuje spojrzec na Norwegie z ukosa, ironicznie, ale tez z podziwem, rozprawiajac sie przy okjazji z polskim romantyzmem i europejska indolencja. Podobnie jak jej pierwsza, glosna ksiazka o Norwegii (Norske naturmytologier: fra Edda til Arne Naess „Norweskie mitologie natury”, 1998), jej ostatni polemiczy pamflet, „Verdens beste land” (Nalepszy kraj swiata”, 2009) – wywolal burzliwe kulturowa debate w calej Norwegii. Kontrowersyjnosc jej pisarstwa przeklada sie na liczbe przeciwnikow i zwolennikow: w norweskiej blogosferze istnieje osobliwy „fan club” Niny Witoszek, gdzie nawet jej zacieci przeciwnicy porownuja jej pioro z najlepszym norweskim eseista Georgiem Johansenem. Witoszek jako pierwsza Polka, posiada wlasna szpalte w najwiekszym norweskim dzienniku Aftenposten. W 2006, jako jedna z dwóch kobiet, znalazła się na liście dziesięciu najwybitniejszych intelektualistów w Norwegii, stworzonej przez norweski dziennik Dagbladet.